Projekat izgradnje Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija, pritvora i drugih mjera BiH iniciralo je Ministarstvo pravde Bosne i Hercegovine kako bi se osigurala neophodna kazneno-popravna infrastruktura na nivou države.
Cilj projekta je izgradnja ustanove sa visokim stepenom bezbjednosti za 350 osuđenika i pritvorenika, u skladu sa standardima Evropskog zatvorskog pravilnika i zakona BiH i uz ispunjavanje uslova ekonomičnosti. Izgradnja državnog zatvora i uspostava djelotvornog, efikasnog i održivog sistema izvršenja krivičnih sankcija na državnom nivou su strateški prioriteti Ministarstva pravde BiH.
Uspostavljanje Suda Bosne i Hercegovine i formiranje Vijeća za ratne zločine pozitivno su uticali na realizaciju reforme krivičnopravnog sistema. Međutim, ostale reforme koje su se odražavale na rad pravosuđa, tužilaca i policije na svim nivoima u državi, zanemarile su ključan elemenat u oblasti krivičnog prava, zatvore. Ovaj nedostatak uočili su i predstavnici domaćih struktura i međunarodne zajednice - poput Vijeća Evrope i Evropske komisije.
Uspostavljanje Odsjeka 1. i Odsjeka 2. Suda Bosne i Hercegovine i suđenja ključnim pripadnicima organizovanog kriminala koja su uslijedila, otkrila su ovu slabu tačku bosansko-hercegovačkog krivičnopravnog sistema. Osumnjičene vođe kriminalnih grupa upućivane su u neadekvatne pritvorske jedinice u zatvorima u kojima nije postojao sistem razvrstavanja pritvorenika i kojima se loše rukovodilo.
Ovaj problem donekle je ublažen gradnjom 21 ćelije u Pritvorskoj jedinici na državnom nivou, koja organizaciono pripada Ministarstvu pravde BiH, a u kojoj se izvršavaju mjere pritvora koje izrekne Sud Bosne i Hercegovine. Međutim, Pritvorska jedinica nema dovoljan kapacitet za prijem pritvorenih lica koja čekaju suđenje pred Sudom BiH. Zbog toga je zajednička upravljačka grupa za zatvorske reforme u Bosni i Hercegovini, u svom Akcionom planu reformi zatvorskog sistema, inicirala izgradnju državnog zatvora u okviru projekta kreiranja Specijalnog doma za ratne zločine u Sudu BiH, a Evropska komisija i Vijeće Evrope dali su preporuke za snimanje lokacije u svrhu pripreme zemljišta za izgradnju državnog zatvora sa visokim stepenom sigurnosti.
Od početka svog rada u 2003. godini, Sud Bosne i Hercegovine koristio se entitetskim objektima za smještaj lica koja su lišena slobode. Pošto se entitetski sudovi i dalje koriste istim objektima, ograničeni kapaciteti ovih zatvora rapidno se smanjuju. Precizne podatke o prebukiranosti zatvorskih kapaciteta u Bosni i Hercegovini sadrži i ekspertski izvještaj Evropske komisije Podrška reformi upravljanja kazneno-popravnim ustanovama u BiH.
Nakon što oba Odsjeka Suda počnu sa radom, bez odgovarajućeg državnog zatvorskog objekta, u pitanje bi bila dovedena sposobnost entitetskih zavoda da omoguće izvršenje sankcija lica lišenih slobode od strane Suda BiH i održe sigurno okruženje.
Pristupanje Vijeću Evrope, ratifikacija Evropske konvencije o ljudskim pravima i Evropske konvencije o prevenciji torture i nehumanog ili ponižavajućeg tretmana ili kažnjavanja, kao i nastavak procesa priključivanja Evropskoj Uniji, povećali su stepen međunarodne kontrole i stvorili dodatne obaveze u smislu stvaranja funkcionalnog sistema izvršenja krivičnih sankcija i približavanja međunarodnim standardima.